Народныя прыкметы на кожны дзень
Дзмiтрый Дзьяканаў
© Дзмiтрый Дзьяканаў, 2021
Ўступленне
Без прыкмет i ходу нет
Яшчэ 100 -150 гадоў таму акрамя рэдкіх газет ды календароў не было крыніц інфармацыі (кнігі не былі распаўсюджаны). Веды атрымлівалі праз павучанні пажылых, паважаных мужчын, якія за жыццё назапасілі і засвоілі багаты вопыт. Вусная народная творчасць, роўна як і патрэбныя веды, перадаваліся з вуснаў у вусны ад бацькі да сына, ад дзеда да ўнука. Былі і спецыяльныя людзі вешчуны. Менавіта яны захоўвалі веды, якія атрымлівалі ад продкаў веды, якія захоўвалі ды памнажалi.
Нашы продкі не былі дурныя, проста аб'ёмы ведау аб свеце былі няпоўнымі. Людзі глядзелі на прыроду з захапленнем, здзіўленнем і страхам: жыццё залежала ад прыроды. Не дзіўна, што пільную ўвагу продкаў прыкоўвала надвор'е і яе прадказанне. На працягу тысяч гадоў людзі назіралі за прыроднымі з'явамі і падзеямі, спрабуючы выбудоўваць лагічныя ланцужкі, рабіць высновы, вышукваючы прычынна-выніковую сувязь.
Нешта атрымлівалася, нешта не. Тое, што не апраўдвалася забывалася, а верныя прадказанні прыжываліся і ўваходзілі ва ўжытак. Вынікам сталі народныя прыкметы.
Прырода гэты сапраудны цуд
СТУДЗЕНЬ
Шмат снега шмат хлеба
Прыказкі і прымаўкі пра студзень
У студні і гаршчок ў печы замярзае.
Студзеню маразы, лютаму мяцеліцы.
Студзень году пачатак, зіме сярэдзіна.
Студзень дзве гадзіны дня дадасць.
У студзені расце дзень расце і холад.
Месяц Студзень зімы гаспадар.
Студзень вясне дзядуля.
Студзень падкладае дроў у печку.
1
Якое ў гэты дзень надвор'е такое ж будзе 1 чэрвеня
Моцны мароз і малы сняжок ўрадзіць хлеб.
Цяпло і няма снегу чакайце неўраджай
Зорная ноч на Новы год ураджай гароху і сачавіцы.
Зорная навагодняя ноч да добрага ўраджаю ягад.
1 студзеня цяпло чакайце добрага ўраджаю жыта.
Раніцай дрэвы пакрытыя інеем год будзе шчасным для сельскагаспадарчых работ.
2
Неба зацягваюць хмары чакай хуткага пацяплення.
Моцныя маразы абяцаюць спякотнае лета.
Іней на дрэвах да яснага надвор'я.
Зорнае неба будзе багаты ўраджай.
Калі сініцы гучна цвыркаюць, то пахаладанне будзе зацяжным.
3
Мароз стаіць моцны летам будзе спякотна і горача.
Завіруха разгулялася летам будзе непагадзь.
Дым стаіць слупом чакай ўзмацненне марозу.
Шмат снегу ў гэты дзень да добрага ўраджаю.
Рэха ў лесе чуецца далёка і выразна да моцных маразоў.
Ярка-чырвоны світанак абяцае мяцеліцу.
4
Аблокі ідуць супраць ветра хутка выпадзе снег.
На даху шмат лядзякоў год будзе ўраджайным.
Калі ў рэчцы вады стала менш, то ўлоў рыбы будзе дрэнны
Калі марозна і сонечна за акном месяц будзе цёплым.
Непагадзь або золь да халоднага і дажджлівага кастрычніка.
Паясніца баліць у пажылых людзей да снегу.
Снягір вырабляе шум крыламі да непагадзі.
Салома збіваецца ў камякі пры гарэнні ў печы да пахаладання.
Якое надвор'е на Насту, такі будзе і кастрычнік месяц.
У студзені пераважае снег сухі і лёгкі да сухога лета.
5
Ветранае надвор'е абяцае добры ўраджай.
Закат сонца з зеленаватым адлівам будзе яснае надвор»е
Неспакойныя паводзіны курэй чакай мяцеліцу.
Конь храпе да снежнай буры.
Чырвоны агонь і моцная цяга ў печы да холаду.
Аканіцы на вокнах рыпаюць да адлігі.
Прыйшоў Яфрэм вецер падзьмуў.
6
Цяпло ў гэты дзень прадказвае халодную вясну.
Снег ляжыць вялікімі гурбамі быць добраму ўраджаю.
Ясны дзень абяцае ўраджайны год.
Калі на Куццю неба зорнае, то будзе багаты прыплод жывёлы і вялікі ўраджай ягад.
Калі ў гэты дзень цяпло, вясна будзе халодная.
Калі на небе бачны Млечны Шлях, значыць, лета будзе цёплым.
Калі Каляды цёплыя вясна халодная.
7
Адліга прыкмета цёплай і ранняй вясны.