Эн миигин өйдөөтүҥ дуо? Таҥара оннукка эрэ тиэрпэтин, быраҕыма. Быраҕыаҥ даҕаны мин эн баскын эрэ быһа тардыам суоҕа.
Ол эрээри кини кэлбэтэҕэ. Оттон мин тута кэриэтэ уруһуйдаабат буолбутум, тоҕо диэтэххэ, кини кырдьык эппитэ буолуо дии санаабытым. Кинини хас да ый күүппүтүм. Онтум баара сыбыс-сымыйа эбит. Кини мин ааппын да умнубут буолуохтаах.
Оттон Аркадий Андреевич сонно тута миигин иитиигэ ылсыбытынан барбыта. Ол иһин, бэбиэскэ тутаат, мин бастакынан байыаннай комиссариакка барбытым. Ким да билбэт этэ буоллаҕа дии, ол хайдах түмүктэниэн. Онно эбии Эдуард Михайлович миигин олох сордообута.
* * *
Иһит эрэ, Костя! БТР хоҥнубутугар Генка кулгаахпар хаһыытаабыта. Дембеллэнэн баран, эн кииринньэҥ аҕаҥ сымыытын быһа тардыахпытын баҕараҕын дуо? Ээ, Пашка? Ол акаары сымыытын быһа тардабыт дуо?
Мин баспын быһа илгистибитим, тоҕо диэтэххэ мотуор тыаһын баһыйа сатаан хаһыытыахпын баҕарбатаҕым. Онуоха эбии, биһигини кытары тоҕо эрэ дивизия ыстаабыттан кэлбит капитан айаннаан иһэрэ. Кинини кытта өссө прапорщик Демидов баара. Кини хаһан да биһигини кытары БТР-га олорсооччута суох этэ.
Генка эмиэ кинилэр диэки көрбүтэ, онтон миэхэ төҥкөйөн кулгаахпар хаһыытаабыта:
Дөйүөрбэ разведчиктар, блин! Чеченнэргэ харчыларын аахса баран иһэллэр биһиги Страпромысловскайы буомбалаабатахпытына, кимиэхэ төһө тиксэрий диэн. Кинилэр онно хампарыйа сытыйбыт ниэби хачайдыыр тэриллэрэ баар.
Мин капитан диэки көрбүтүм, ол эрээри кини Генканы истэр кыаҕа суоҕа, төрүт ыраах олороро. Прапорщик Демидов трофейнай плеерин истэрэ. Бу иннинэ икки хонуктааҕыта уолаттар снайперы туппуттара уонна бэһис этээстэн бырахпыттара. Оттон плеерин Демидовка биэрбиттэрэ. Кинини кытары албыннаспыт ордук. Кини өссө аармыйаҕа кэлиэн инниттэн хааччыйыы эйгэтигэр үлэлээбит этэ.
Хайа, буойун, Генка Серегаҕа ордоотообута. Өссө төһө өр люгу аһа сатаан мэйиигин сордуугун?
Аһыллыбат дии.
Серега күүһэ баарынан тутааҕы тардыалыыра.
Халбарый эрэ, абааһы баара! Көр эрэ. Маннык гыныахха наада. Өйдөөтүҥ!
Генка люгу арыйан баран, эмиэ Сереганы күлүү гыммыта:
Эйиэхэ туох да сатаммат. Сэрэн, биир миэстэҕин быһа ытыахтара. Дьиэҕэр тугу илдьэ барыаххыный? Аптамаат маҕаһыынынан кыргыттары кэйиэлиэҥ дуо? Ээ, ээ, онно олорума! Кэл манна. Люгунан бык эрэ.
Уол сибиэни көрбүттүү, кини диэки көрбүтэ.
Тоҕо быччаччы көрдүҥ? Чэ, таҕыс диибин.
Онно снайпердар бааллар ээ.
Онно тугуй? Оттон эн манна олоруоххун баҕарбытыҥ дуо? Таҕыс диибин ээ, мин эйиэхэ. Билигин үлтүрүйбүт дьиэлэри ааһыахпыт. Манна куһаҕан тыыннар мэлдьи «тигээйилээх» олорооччулар. Өскөтүн граната эркиҥҥэ сааллан дэлби тэптэҕинэ, саатар эн тыыннаах таһырдьа эһиллиэҥ. Оччоҕо ойон туран биһигини хостуоҥ. Өйдөөтүҥ? Ким хамсыыры урут таһаараар. Иһиттиҥ дуо миигин? Чэ үөһэ таҕыс.
Серега люктан быһаҕаһыгар диэри быкпыта уонна тохтообута. Генка таһырдьаны көрөр хайаҕаска сыстыбыта.
Үлтүрүйбүт дьиэлэргэ чугаһаатыбыт! диэн рацияҕа хаһыытаабыта. Истэҕит дуо? Утуйан хаалбыттар дуу, онно? Чугаһаатыбыт. Туох эмэ буоллаҕына, хаххалаарыҥ. Икки сүүс миэтэрэ хаалла Сүүс биэс уон.. Сүүс Барыта этэҥҥэ курдук Арааһа, манна ким да суох быһыылаах Биэс уон миэтэрэ хаалла Аастыбыт даҕаны Биһиэхэ манна чуумпу Тугуй? Суох, барыта этэҥҥэ, диибин мин Чуумпу манна, чуумпу
* * *
Тыас ынырык этэ, мин өрө ыстанаат атахпар тура түспүтүм. Сонно тута сууллубутум. Охсуу күүһүттэн төбөм иһэ куолакалы охсубуттуу лүҥкүнээбитэ. Харахпар кураанах бытыылка көстөрө. Аттыгар өссө биир сытара. Мин олору илиибинэн таарыйбытым, онно бэйэ-бэйэлэригэр охсуллубуттара. Маннык сытар үчүгэйэ. Муоста сөрүүн этэ. Мин линолеумҥа сэҥийэбинэн сыстыбытым уонна харахпын симпитим. Хамсаамыахха эрэ
Ити кэмҥэ ким эрэ ааны лүҥсүйбүтэ. Арааһа, тэбиэлииллэр быһыылааҕа. Адьас төбөҕө биэртэлиир курдуга.
Мин олорбутум, харахпын аспытым уонна оргууй туран барбытым. Хайдах эрэ гынан эмискэ хамсанымыахха наада. Оччоҕо хотуолуом суоҕа. Тоҕо диэтэххэ, ону ыраастыыр эрэйэ бэрт буолуо. Мин элбэхтэ төҥкөҥнүүр кыаҕым суох.
Ааны эмиэ күүскэ лүҥсүйбүттэрэ. Туохха ити үлүгэрдээх ыксаатылар? Мин суһал поезд үһүбүн дуо?
Тыыннара да быстыбат ээ, түүннэри эйиэхэ кэлээччилэр уонна ааны тэбиэлээччилэр. Хас чаас эбитэ буолла? Уонна хаһыс чыыһыланый?
Атаххыт быһа сытыйбат ээ.
Эҕэрдэ! диэбитэ Генка, ааны аспыппар. Оо дьэ, сирэй-харах бөҕөҕүн дии, Шарапов.
Мин сиэркилэҕэ көрүнүөхпүн баҕарбытым, онтон уон хонуктааҕыта Ольгаҕа илдьибиппин өйдөөбүтүм. Эбэтэр уон икки хонуктааҕыта дуу.
Оо, биһиэхэ манна олус да ыһыллыбыттоҕуллубут! диэбитэ кини хоско ааһан иһэн. Эмтэнээччибит тыыннаах киһитээҕэр өлбүккэ маарынныыр. Оттон мин тоҕо ааны аспатый диибин ээ.
Онно олор.
Ээ суох, хамандыыр. Мин турбутум ордук. Ойоҕум бу джинсыны субу аҕай атыыласпыта.
Ээ, киэр буол! диэбитим мин, хаттаан муостаҕа олоро-олоро.
Эн адьас иэдэйдиҥ дуо?
Мээрилээмэ диибин. Көрбөккүн дуо куһаҕаммын?
Көрөбүн. Испитиҥ өр буолла дуо?
Билбэппин. Икки нэдиэлэ. Бүгүн хаһыс чыыһыланый? Уонна эн, уопсайынан, тоҕо түүн кэллиҥ? Билигин өссө түүн буолбат дуо?
Дьэ, эмиэ эттиҥ дии, хамандыыр! Киэһэ тоҕус чаас. Мин эйиэхэ, ити быыһыгар, иккис күммүн эрийэ сатыыбын. Төлөпүөнүҥ хайдах буолла?
Кини төлөпүөн холбонор розеткатыгар төҥкөйөн туура тардыллыбыт сунууру ылбыта.
Өйдөнөр. Тас эйгэ сордоото дуо?
Мээрилээмэ.
Онтон бэҕэһээ ити ыалгар Светланаҕа эрийбитим.
Ольгаҕа.
Ээ, миэхэ син биир. Кини эн арыгылыы сытаргын эппитэ. Тоҥсуйа сатаабыта. Туһа суох диэбитэ.
Мин истибэтэҕим.
Дьэҥкэ буоллаҕа. Мин бэйэм сутуругум иһиэр диэри эттээтим. Быһатын, тур хомун. Мөссүөҥҥүн оҥоруохпут. Мин эйиэхэ хонуоҕум, онтон сарсын Пашкаҕа тиийиэхпит уонна Москваҕа барыахпыт. Кини массыыната алдьаммыт, эйигинэ суох миигин кытта биир джипкэ айанныа суоҕа. Кинини хайдаҕын бэйэҥ билэҕин дии.
Мин нэһиилэ төбөбүн көтөхпүтүм.
Москваҕа тугу сии барабыт ол? Эһиги эйэлэһэр санааланныгыт дуо?
Кини миигин көрөн тура түспүтэ уонна чочумча тугу да саҥарбатаҕа.
Оо дьэ, эттэҕиҥ ээ! Тугуй, эн өссө билбэккин дуо? Пашка эрийбэтэҕэ дуо? Төлөпүөҥҥүн хаһан араарбыккыный? Кини эрийбэтэҕэ дуу?
Мин өндөйөн, кини иннигэр муостаҕа олорбутум. Төбөм иһэ Пасха күнүнээҕи куолакал курдук лүҥкүнүүрэ.
Ким эрэ эрийбитэ да, туруупканы ылбатаҕым. Төбөм ыалдьар этэ.
Дьэ, сордоммут киһигин дии. Серега сүппүт, оттон эн буоллаҕына билбэккин. Сарсын кинини көрдүү барыахпыт. Эн арыгыҥ орто дуо?
Серега хаһыс да сүтүүтэ. Кини дембеллэммиппит кэннэ хайдах эрэ табыллыбатаҕа. Пашка курдук дуу, мин курдук дуу буолбатаҕа. Оттон Генка курдук хайдах да буолар кыаҕа суоҕа. Бастаан көмөлөһөн көрбүппүт. Үлэ булбуппут. Онтон атын үлэни. Тиһэҕэр Генка ол дьону кытары көрсөрүм ынырык кыбыстыылаах диэбитэ. Быһата кинилэр итэҕэйбиттэр, онтон кини буоллаҕына Сереганы анньан биэрбит. Кинилэр Генкалыын элбэх харчылаах дьыалаҕа ылсыахтарын баҕарбыттар үһү. Ол иһин биһиги Серегаҕа көннөрү харчы эрэ биэрэр буолбуппут. Сороҕор мин, сороҕор Пашка. Генка эмиэ биэрэр этэ. Ол эрээри туһата суоҕа. Серегаҕа биир мөһөөх буоллун, икки сүүс бакса буоллун тута бүтэрэ. Киниэнэ барыта хайдах эрэ этэ.
Бастаан кини син үчүгэй дьоннуун сылдьар курдуга. Олоро түһэн кыратык иһэр буоллуннар туох буолуой? Онтон хаамаайылар көстүтэлээн барбыттара. Тоҕо диэтэххэ, кини дьиэлээх этэ. Уонна соҕотоҕун олороро. Саҥаһа бастаан киирсэ сатаабыта, ол эрээри сотору Калуга уобалаһыгар дьиэ атыыласпыта уонна киниэхэ эппитэ бырастыы гын, кырдьар сааспар миэхэ маннык эрэй наадата суох. Оттон Серега үлэлиэн адьас баҕарбата. Ардыгар биири этэрэ, сороҕор атыны туойара. Салайааччым сүөһү эбэтэр үлэм дьаабы. Куруутун туга эрэ табыллыбата. Бүтэһигин биһиги Пашкалыын кинини адьас ханнык эрэ үөдэн айаҕыттан хостообуппут. Домодедовоҕа дьэлликтии сылдьара. Киһи уҥуоҕун билиитэлэрин уурар хосторугар утуйар эбит этэ.