Икки йил бир-бирини қувиб ўтиб кетди Бу вақт давомида Девид ҳам, Сьюзан ҳам бир-бирига шундай боғланиб қолган эдики, келгуси ҳаётларининг бир лаҳзасини ҳам айро тасаввур қилишолмасди.
Кунлардан бир куни Девид қизни дам олиш кунларини мароқли ўтказиш учун тоғ сайрига таклиф этди. Шимолий Каролинанинг Смоки Маунтин тоғлари Сьюзанга жуда ёқди, ўзига ҳос услубга эга «Баҳайбат тош» меҳмонхонасидаги хонада ҳарир пеньюарга ўралиб, деразадан ташқаридаги пурвиқор тоғларнинг кечки гўзаллигига ошуфта бўлиб турган бир вақтда Девид яқинлашиб, қизни елкасидан қучди, унинг кўзларига тикилганича деди:
Менга турмушга чиқасанми?
Расмиятчиликларни унча хушламайдиган Девиднинг қўлида узук йўқ эди, умуман, бу муҳим ҳам эмасди. Кутилмаган, бироқ ўта ёқимли бу таклифдан Сьюзаннинг кўзлари чақнаб кетди ва жавоб тариқасида йигитнинг лабига лабини босди. Эҳтирос билан узоқ ўпишишди. Шу алфозда Беккер қизни даст кўтариб, камин ёнида тўшалган чойшабга ётқизди, унинг нозик баданини кийимлардан бирма-бир халос этди, устига эгилиб, қулоғига секин шивирлади: «Мен бу бўсаларингни розилик белгиси сифатида қабул қиламан, жоним». Сьюзан бахтдан сархушланиб, йигитнинг қайноқ оғушига сингиб кетди. Олдинда уларни эҳтиросларга йўғрилган узун тун кутарди
Ўша унутилмас кечага шу бугун роппа-роса олти ой тўлганди. Ва айнан бугун икки йиллик муносабатлари давомида биринчи марта ўрталарида тушунмовчилик юзага келганди.
Тўртинчи боб
Крипто эшиги очилиб, чийиллаган товуш чиқарди, Сьюзан ўзига келди ва хаёлларини бир четга йиғиштириб, ичкарига қадам ташлади. Махсус компьютер унинг кирганини қайд этиб, овоз берди. Гарчи Сьюзан Криптода уч йилдан бери яшаса-да, ҳанузгача бинонинг ҳашаматли кўринишидан ҳайратланарди. Беш қаватдан иборат улкан, айлана шаклдаги асосий залнинг баландлиги ўттиз олти метрни ташкил этарди. Икки мегатонна портлашга чидамли поликарбонат тўр билан маҳкамланган ойнаванд гумбаз ўзидан Қуёш нурларини фильтрлаб ўтказишга мослашганди. Шаффоф равоқдан офтобнинг кучсиз ёғдуси тушиб, деворларда ажиб жилваланарди. Залга ётқизилган кафель тиниқ, қора рангда бўлиб, ҳар қадам ташлаганда худди қоп-қора музни босаётгандек ваҳимали таассурот уйғотарди.
Хона марказида улкан ракетанинг тумшуғига ўхшаб кетадиган машина ўрнатилганди. Баландлиги етти метр бўлган бу машина бир қараганда қаҳратон қишда денгиз совуғига чидолмай музлаб қолган баҳайбат йиртқич китни эсга соладиган Трансхабар аппарати эди.
Трансхабар дунёда ягона нусхадаги энг қимматбаҳо компьютер жиҳози ҳисобланиб, МХА унинг мавжудлигини ҳеч қачон тан олмасди.
Айсберг ўзининг асосий массасини сув остига беркитгани каби, Трансхабарнинг юзада кўриниб турган қисми унинг ўндан бир ҳажмини ифодаларди холос. Аппаратнинг асосий манбаи, тўқсон фоиз қудрати бино остидаги олти қаватдан иборат бункерга яширилган эди. Бункер тубида жойлашган генераторларнинг тинимсиз ҳаракатидан ҳосил бўладиган доимий ғуввиллаган товуш Криптодаги ўлик сукунатни бузиб турарди.
* * *
Яратилган бошқа буюк технологик ихтиролар сингари, Трансхабар ҳам замона зайли билан вужудга келган. Кўпчилик 80-йилларда оммалашган интернетни энг сўнгги янгилик деб билса-да, аслида глобал тармоқ бундан қарийб 30 йил муқаддам Мудофаа вазирлигининг ташаббуси билан яратилганди. Ундан асосий мақсад эса келажакда содир бўлиши мумкин бўлган ядро уруши вақтида компьютерларнинг йирик тармоғи, яъни интернет ёрдамида ҳукумат ахборот алмашинув агентлигининг хавфсизлигини таъминлашдан иборат эди. 1980-йилларда интернетнинг, сўнгра электрон почтанинг оммага тақдим этилиши телекоммуникация соҳасидаги буюк инқилоб бўлди. Бу тўнтарилишга гувоҳ бўлган МХА бундан буёғига разведка, ахборот тўплаш ва юбориш қоидалари ҳам ўзгаришини тушуниб етди. Электрон почта мактубдек ишончли, телефондек тез эди. E-mailдан юборилган хабарлар ҳаво орқали эмас, балки ер остидаги фибер-оптик симларда узатилгани сабаб уларни яширинча эшитиш, ўқиш мумкин эмас, демак, электрон почта ва интернет телефонларга қараганда минг марта хавфсиз, деган фикр омманинг хаёлига ўрнашиб қолди. Шу сабабли ҳам глобал ахборот алмашув воситаларининг янги турлари жиноятчилар, террорчилар ва жосуслар учун айни муддао бўлди, чунки уларни телефондаги махфий суҳбатларини яширинча эшитилиш хавфи доимо безовта қилиб келарди.
Шунга қарамасдан, МХАнинг техник мутахассислари учун интернет бўйлаб юборилаётган шахсий ахборотни топиб, ушлаб қолиш хамирдан қил суғургандек осон эди. E-mail орқали ноқонуний бизнес билан шуғулланаётган олғир кимсалар тез орада уларнинг шахсий сирлари ўзлари ўйлаганчилик шахсий эмаслигини тушуниб етдилар, чунки АҚШнинг Федерал қидирув бюроси, Наркотикка қарши кураш идораси, Солиқ қўмитаси каби бир қатор ташкилотлари МХАнинг хакерлар гуруҳи бузиб кириб, одамларнинг почтасидан тўплаган маълумотлар ва далиллар ёрдамида юзлаб, минглаб жиноятларни фош этаётганди.
Компьютер фойдаланувчилари АҚШ ҳукумати одамларнинг шахсий электрон почта хабарларини текширишга имконияти борлигидан воқиф бўлганидан сўнг бу маълумот уларни ғазаблантириб, оммавий норозиликларга сабаб бўлди. Сиёсат ва жиноятга алоқаси йўқ оддий халқ вакиллари ҳам электрон почтадан фойдаланишга хавфсираб қолишди. МХАга жавоб тариқасида уддабурон дастурчилар электрон почтани ҳимоялаш усуллари устида бош қотиришни бошлашди ҳамда оммабоп калит номли шифрни ўйлаб топдилар. Бу шифр фойдаланишга қулай компьютер дастуридан иборат бўлиб, унинг вазифаси юборилган хабарни ўқиб бўлмас даражада кодлаштириш эди. Энди хабар йўлловчи юборган мактуб қабул қилувчидан бошқанинг қўлига тушиб қолган тақдирда ҳам уни ўқишнинг сира иложи йўқ эди, чунки бегона экранда ёзишма ўрнига маъносиз белгилар жамланмаси намоён бўларди. Фақат хабар йўлланган шахсгина ҳеч муаммосиз уни ўқий оларди.
Бундай хабарларни ўқишнинг ягона йўли хат юборувчининг махсус калит сўзидан хабардор бўлиш эди. Калит сўз PIN-кодга ўхшаб кетса-да, унга қараганда узунроқ ва мураккаброқ бўлган белгилардан иборат бўлиб, ўзида қай усулда мактубни расшифровка қилиш тўғрисидаги маълумотни жамлаганди.
Дастлаб фойдаланилган калит сўзлар МХА ҳисоблаш машиналари тахмин қилиб топиши мумкин бўлган даражада қисқа эди. Масалан, агар керакли калит сўз ўнта рақамдан иборат бўлса, компьютерга 0000000000 дан 9999999999 гача сонларнинг барчасини калит сўз сифатида синаб кўришга буйруқ бериларди, натижада эртами, кечми тўғри шифрни топиш имкони бор эди. Расшифровканинг бу тури «шафқатсиз ҳужум» деб аталиб, кўп вақт талаб этадиган, лекин натижа бериши муқаррар бўлган усуллардан эди.
Лекин вақт ўтгани сайин калит сўзлар ҳам узунлашиб, мураккаблаша борди. 1990-йилларга келиб битта калит сўзнинг ўзи элликдан ошиқ белгиларга эга бўлиб, ASCII алифбосининг 256 та рақам ва рамзини ўз ичига оларди. Олдин электрон машиналар калит сўзларни тахмин қилиб топиши учун бир неча кун сарфлаган бўлса, эндиликда биргина калит сўзни топишга ой тугул йиллар ҳам етарли бўлмай қолганди. Тўғри калит сўзни аниқлаш эҳтимоли математик жиҳатдан амримаҳол бўлиб, бу худди беш километрга чўзилган қумлоқ соҳилдан керакли қум заррасини ахтаришдек гап эди. МХАнинг энг тезкор компьютери CRAY/JOZEFSON II «шафқатсиз ҳужум» ёрдамида кодни топиш учун ўн тўққиз йил сарфлаши аниқлангандан сўнг бу усул энди бефойда экани тан олинди. Компьютер калит сўзни топиб, кодни синдиргунча хабар ўз аҳамиятини йўқотиб бўларди. Тезкорликни ўзига шиор қилиб олган МХА учун эса бу шармандали ҳолат эди.