31. Белмим, кем булды икəн?
- Ришат, сине бер абый сорады.
- Кайчан?
- Бер сəгать элек.
- Нинди абый?
- Картрак кына. Плащ кигəн. Озын буйлы.
- Ул бер сҮз дə əйтмəдеме?
- Юк.
- Белмим, кем булды икəн?
32. Тəбриклим. Сəламəтлек, уңышлар, бəхет телим.
- ЗӨҺрə, кара əле. Морат бəйрəмгə телеграмма Җибəргəн.
- Кая, укыйк əле: "Бəйрəм белəн тəбриклим. Ныклы сəламəтлек, зур уңышлар Һəм ак бəхетлəр телим".
33. Хəзер əйтҮдəн файда юк.
- Җəмилə, Үпкəлəмə инде. Мин чыннан да уйламаганмын.
- Хəзер əйтҮдəн ни файда. Теге вакытта мин сине кисəттем бит.
- Бик кҮңелсез булды инде бу. Гафу ит мине.
34. Безгə китəргə вакыт. Рəхмəт Сезгə.
- Камилə апа, безгə китəргə вакыт.
- Шулаймыни? Бераз утырыгыз əле.
- Вакытыбыз юк шул, Камилə апа. Баланы йоклатасы бар.
- Китəсезмени?
- əйе. Зур рəхмəт Сезгə.
35. Егыла кҮрмə! Монда тайгак!
- əле тагын кҮпме барасы бар? Мин арыдым.
- Бераз тҮз инде. КҮп калмады.
- Ай, егыла яздым.
- Егыла кҮрмə! Монда тайгак. Миңа тотын.
36. Һич булмый.
- Ял кӨнне ни эшлəргə Җыенасыз?
- Театрга барабыз.
- Бəлки, безгə кунакка килерсез?
- Юк, рəхмəт. Булмый. Без бӨтен гаилəбез белəн театрга барабыз.
37. Берни тҮгел.
- Булат, син кибеткə барасыңмы?
- əйе. Сиңа берəр нəрсə кирəкме?
- Миңа ярты икмəк ал əле.
- БҮтəн əйбер кирəк тҮгелме?
- Юк. Рəхмəт сиңа.
- Берни тҮгел.
38. Яңа хəбəр ишеттеңме?
- Яңа хəбəр ишеттеңме? Безнең институтка фин татарлары килгəн.
- Кит аннан?! Кемнəр?
- Ике ир кеше, бер ханым.
- Кайчан килгəннəр?
- Кичə.
- Ничə кӨнгə?
- Бер атнага.
39. Кемнең зонтигы калган?
- Иптəшлəр, кемнең зонтигы калган?
- Бу ЗӨҺрəнең зонтигы бит. Миңа бирегез, мин аңа тапшырырмын.
- Ярар. Мə!
40. Кайда очрашабыз?
- Кайда очрашабыз?
- əбҖəлилов тукталышында.
- Син килəсеңме?
- Белмим шул. Лəкин син мине кӨт.
- Ярар. КӨтəрмен.
- Ярый, ул вакытка мин килермен.
- СӨйлəштек.
- əйе. Хəзергə сау бул!
41. Бер минут кӨтеп тор, мин - хəзер!
- Бер минут кӨтеп тор, мин - хəзер!
- Син кая?
- Хəзер килəм. Киоскыдан газета алам.
- Миндə бар бит.
- Нинди газета?
- "Татарстан яшьлəре".
- Миңа "Ватаным Татарстан" кирəк шул.
- Ярый. Мин кӨтəм.
42. Борчылма, ничек тə Өлгерербез.
- Ай, соңга калабыз бит.
- Борчылма, ничек тə Өлгерербез. Хəзер берəр такси туктатырбыз.
- Юк бит такси.
- Борчылма, килер əле.
43. Аның Өчен мин бик шатмын.
- Син Айдар Кəримовны белəсеңме?
- Ул Тел, əдəбият Һəм сəнгать институтында эшлиме?
- əйе. Ул диссертация яклаган.
- Шулаймыни?! Мин аның Өчен бик шат. Ул бик сəлəтле яшь галим.
44. Хəлегез ничек?
- Хəлегез ничек?
- Бик əйбəт тҮгел. Мин бераз авырыйм.
- Врач кирəкме?
- Хəзергə кирəк тҮгел.
45. Өйгə табиб чакырырга мӨмкинме?
- Өйгə врач чакырырга мӨмкинме?
- МӨмкин. Сезнең фамилиягез ничек?
- Сабирова.
- Исемегез?
- Камилə.
- əтиегезнең исеме?
- Дамир.
- Кай тӨшегез авырта?
- Кан басымы кҮтəрелде.
- Адресыгыз нинди?
- Татарстан урамы, 8, 20-нче фатир.
- Булды. Табиб сезгə тӨштəн соң сəгать 3 тə килер.
- Рəхмəт сезгə.
46. Миңа табибка кҮренергə кирəк иде.
- Участок табибы кирəкме сезгə?
- əйе. Миңа бассейнга йӨрергə белешмə кирəк.
- Сезне табиб хəзер кабул итəр. Аның исеме - Суфия ханым, фамилиясе - Ризванова.
47. Сез кайсы кабинетка?
- Сез кайсы кабинетка?
- 21-нчегə. Сездəн соң кеше бармы?
- Юк.
- Мин сездəн соң булам.
- Ярый.
48. Бу дарулар бармы сездə?
- Бу дарулар бармы сездə?
- Рецептыгыз бармы?
- Бар. Рəхим итегез.
- Менə бусы юк. Ə бусы бар. Кассага 26 сум 95 тиен тҮлəгез.
- Кайсы бҮлеккə?
- Икенче бҮлеккə.
49. Соң шалтыратканга гафу итегез.
- Мəрьям апа, соң шалтыратканга гафу итегез. Иртəгə сезнең вакытыгыз бармы?
- Бар.
- Сез эшкə кайчан килəсез?
- Иртəнге унда.
- Мин унберенче яртыга килəм. Сезнең эшегезне шунда алып килермен.
- Рəхмəт Сезгə. Тыныч йокы!
50. əйбəт ял итегез!
- ТаҺир абый, Сез ялга китəсез икəн.
- əйе шул, РӨстəм. Иртəгə китəбез.
- əйбəт ял итегез, ТаҺир абый.
- Рəхмəт, РӨстəм.
51. Алло! Белешмəлəр бҮлегеме?
- Алло! Белешмəлəр бҮлегеме?
- əйе, тыңлыйм.
- əйтегез əле, "Татарстан" поезды кайчан китə икəн?
- 19 сəгать 8 минутта.
- МəскəҮгə кайчан килеп Җитə?
- Иртəнге 7дə.
На этом завершаем наш урок.
Сау булыгыз!
Уңышлар телим!
Урок 24
Книга. Печать. Конструкция - ган/-гђн, - кан/-кђн + аффиксы принадлежности + бар (юк). Диалоги. Задания.
(Егерме дҮртенче дəрес)
- Исəнмесез! Хəерле кӨн!
Сегодня мы будем говорить о книгах, библиотеках, печати.
Книга. Печать.
Для этого нам нужно познакомиться со словами, относящимися к данной теме.
Китап - книга
язучы - писатель
шагыйрь [ша"ир] - поэт
шигырь - стихотворение
хикəя - рассказ
газет /в разговорный речи гəзит, гəҖит/ - газета
мӨхəррир - редактор
сəркатип - секретарь
хəбəрче - корреспондент
китапханə - библиотека
кызыклы - интересный
тыш - обложка
калын - толстый
нечкə - тонкий
рəссам - художник
бит - страница
бизəлеш - оформление
эчтəлек - содержание
бҮлек - глава
кисəк - часть
мəкалə - статья
əсəр - произведение
нəсер - стихотворение в прозе
əкият - сказка
тəрҖемə - перевод
тəрҖемəче - переводчик
мəкаль - пословица
бəя - цена
А теперь познакомимся с глагольной конструкцией - ган + аффиксы принадлежности + бар, юк. Эта конструкция выражает процесс, когда-то имевший место в жизни кого-то.
Минем бар-ган-ым бар (юк).Я когда-то ходил.
Синең бар-ган-ың бар (юк).Ты когда-то ходил.
Аның бар-ган-ы бар (юк).Он когда-то ходил.
Безнең бар-ган-ыбыз бар (юк).Мы когда-то ходили.
Сезнең бар-ган-ыгыз бар (юк).Вы когда-то ходили.
Аларның бар-ган-нары бар (юк).Они когда-то ходили.
1. - Нурия, синең бу китапны укыганың бармы?
- əйе, укыганым бар.
- ə синең, Нəфисə, укыганың бармы?
- Юк, укыганым юк.
2. - Синең бу китапны кҮргəнең бармы?
- əйе, кҮргəнем бар.
- ə синең, Марат, кҮргəнең бармы?
- Юк, кҮргəнем юк.
3. - Сезнең бу язучыны кҮргəнегез бармы?
- əйе, кҮргəнем бар.
- ə сезнең, кызлар?
- Юк, безнең кҮргəнебез юк.
Задание 1. Проспрягайте глаголы в форме сӨйлəгəнəм бар (юк) по лицам и числам:
сӨйлə-, аңла-, пеер-, бар-, кара-, яз-, əйт-, бие-, Җырла-, кҮр-.
Задание 2. Переведите.
Минем бу язучыны кҮргəнем юк.
Синең теге китапны укыганың бар.
Аның бу киноны караганы юк.
Безнең паркка барганыбыз бар.