к. л т. нəфес
ч. ч укы. учы
б. рын б. рəңге
к. з к. бестə
.стəл су. ан
б. ген к. шер
ирт. гə м. й
ту. та к. ймак
икм. к эр. мчек
ак. а к. бет
.шел т. н
з.ңгəр к. н
к. зыл с. гать
с. ры б. ген
ч. гендер
Задание 2. Слова из первого задания поделите на твердые и мягкие и напишите в два столбика.
Задание 3. Выразите свое отношение к первой реплике.
1. - Иртəгə ягыр була.
-.
2. - Бүген көчле ил.
-.
3. - Кичə салкын булды.
-.
4. - Берсекөнгə +15°булачак.
-.
Задание 4. Поставьте глагольные сказуемые в незаверенном прошедшем времени (-а иде).
1. Мин ул вакытта казанда…
2. Син анда…
3. Ул безгə кич белəн…
4. Без урманга илəккə…
5. Сез аларга кунакка…
6. Алар университетта…
Сау булыгыз!
Сезгə уңышлар юлдаш булсын! (Букв. Пусть успехи будут вам спутником!)
Урок 23
Стереотипы общения. Диалоги.
(Егерме Өченче дəрес)
- Исəнмесез!
- Хəерле кӨн!
В татарском языке, как, пожалуй, и в любом другом, существует определенный набор стереотипов общения. Они занимают довольно большую часть диалогов. Мы сделаем на этом уроке так: дадим диалоги без перевода и транскрипции. Учитывая ваши знания, полученные на предыдущих уроках, мы решили дать вам возможность позаниматься с текстами самостоятельно, без "подсказки". При необходимости обратитесь к татарско-русскому словарю.
1. Минем исемем…
- Исəнмесез! Минем исемем - Кəрим, Кəрим Фəйзуллин.
- Хəерле кӨн! ə минем исемем - əхəт Сафиевич. Рəхим итегез. Сез каян килдегез?
- Петербургтан.
- Без əле очрашырбыз бит?
- əлбəттə. Хəзергə сау булыгыз.
2. Сез танышлармы?
- Сез танышлармы?
- Юк əле.
- Таныш булыгыз: МӨдəрис, Суфия. 172
- Рəхмəт. Без бик ат.
- МӨдəрис безгə Ригадан килгəн. Ул Казан карарга килгəн.
3. Исемегез ничек?
- Кем сӨйли?
- Алло! Мин сезне начар ишетəм… Исемегез, фамилиягез ничек? Алло? Кем сӨйли? Ишетелми (не слышно). Тагын шалтыратыгыз əле (позвоните, пожалуйста).
4. Нихəл?
- Сəлам, Рəшит!
- Сəлам. Сине кҮптəн кҮргəн юк. Нихəл?
- əйбəт. ə сине хəллəр ничек?
- Ярыйсы. Син кайсы якка?
- Уңга. ə сиңа?
- Сулга. Ярый, сау бул.
5. Без сезне кунакка чакырабыз.
- Безгə кермисезме?
- Бик рəхəтлəнеп. Кайчан?
- Иртəгə. Хатыныгыз белəн килегез.
- Ярый. Сəгать ничəдə?
- Алтыда.
- Рəхмəт. Без килербез.
6. Сезне кҮрҮемə мин бик шат!
- Исəнмесез! Сезне кҮрҮемə мин бик шат.
- Исəнмесез! Кайчан килдегез?
- Кичə.
- ə кайсы бҮлмəдə яшисез?
- Ике йӨз унынчы бҮлмəдə.
- ə мин дҮрт йӨз егерме беренчедə. Кунакка керегез.
- Рəхмəт.
7. Ялгышмасам…
- Ялгышмасам, сез Сания Хəкимовна буласыз бит?
- Юк, сез ялгышасыз.
- Гафу итегез, зинҺар.
- Булгалый (бывает).
8. Сез номерны ялгыш (оّибочно) Җыйгансыз.
- Алло, Мансурны телефонга чакырыгыз əле.
- Сез номерны ялгыш Җыйгансыз.
- Гафу итегез, сезнең номерыгыз 76-32-41-ме?
- Юк.
9. Син кирəк идең.
- Сəлам, Рушат! Сине эзли идем.
- Сəлам, минеме?
- əйе, сине. Бик кирəк идең.
- Ни əйтəсең бар?
- Ашыкмыйсыңмы? əйдə, утырыйк əле.
- əйдə.
10. Оныта язганмын…
- Оныта язганмын, син Ринатны белəсең бит?
- Белəм.
- Шул Ринат сиңа сəлам əйтергə кушты.
- Ничек? Ул Казандамыни?
- əйе. Ул телефоннан əйтте. Сиң аңа шалтырат, яме. Аның телефоны - 53-04-67.
- Ярый, рəхмəт, шалтыратырмын.
11. Син кайда йӨрдең?
- Алло!
- əйе, тыңлыйм.
- Алло! Син кайда йӨрисең? КӨне буе сиңа шалтыратам!
- Кичə Өйдə булмадым шул. Дачага барган идем. Йомышың бармыни?
- Йомыш юк, бҮгенге концертка билетлар алган идем. Барабызмы?
- Барабыз. Рəхмəт.
12. Бер сорау бар. МӨмкинме?
- Бер сорау бар. МӨмкинме?
- əлбəттə. Аңлашылмадымы? Сорагыз.
- Менə монда бер сҮз аңлашылмый…
13. Сез нəрсə дидегез?
- Гафу итегез, сез нəрсə əйттегез?
- Сез минем белəн килешмисезмени?
- Юк-юк, мин сез əйткəнне язып куймакчы идем.
- Шулаймыни? Алайса кабатлыйм.
14. Шулаймыни? Аңа ни булган?
- Галия əсхəтовна!
- Тыңлыйм.
- Марат Сафин бҮген дəрескə килə алмый.
- Шулаймыни? Аңа ни булган?
- Ул авырый.
- əйтҮегезгə рəхмəт, тизрəк терелсен.
15. Ничəле алдың? Котлыйм!
- Ничек, имтихан бирдеңме? Ничəле алдың?
- Бишле.
- Котлыйм! ə син курыккан идең.
16. Минем сезгə бер Үтенечем бар.
- Минем сезгə бер Үтенечем бар.
- Рəхим итегез, нинди?
- Класска кереп, Мансур Гариповны чакырыгыз əле.
- Кайчан килсен?
- Хəзер Үк.
- Рəхмəт сезгə.
17. Барыгыз да Җыелдыгызмы?
- Барыгыз да Җыелдыгызмы?
- Юк əле, Өч кеше юк.
- Кемнəр юк?
- Рифат, Зилə, Шакир юк.
- Нишлəп юк икəн?
- Хəзер килеп Җитəрлəр.
18. Юк, ярамый. РӨхсəт ителми.
- Энем, Сезнең папкагызда нинди китап ул?
- СҮзлек. əллə ярамыймы?
- Ярамый. Уку залына Үзең белəн китап алып керергə ярамый.
- Миңа бик кирəк иде.
- Тагын бер кат əйтəм, ярамый.
- Мин нишлим соң?
- Уку залына шул сҮзлекне фондтан яздырып алыгыз. алдагы фондтан сорарга мөмкин.
19. СҮзеклəр кайда икəн?
- Рабига апа, сҮзлеклəр кайда икəн?
- Сезгə кайсысы кирəк?
- Миңа "Татар теленең аңлатмалы сҮзлеге" кирəк.
- Ничəнче томы?
- Икенче.
- "СҮзлеклəр" исемле стеллажларда Өстəн икенче рəттəн карагыз.
- Рəхмəт Сезгə!
20. Хəзер вакытым юк. КӨтеп торыгыз.
- Мансур əхмəтович, Сезгə мӨмкинме?
- Хəзер вакытым юк. КӨтеп торыгыз. Миңа бер документ язып бетерергə кирəк иде.
- КҮпме кӨтим?
- 15 минут.
- Ярый, рəхмəт. КӨтеп торырмын.
21. Уйлап карарга кирəк.
- Сəлим əфəнде, иртəгə Җыелышта чыгыш ясыйсызмы?
- Уйлап карарга кирəк. Җыелыш ничəдə була?
- Кичке биштə.
- Рəхмəт.
22. əйдəгез, болай сӨйлəшəбез…
- РӨстəм, сез бҮген əзерме?
- Юк, шул.
- Алайса, əйдəгез, болай сӨйлəшəбез: икенче атнага эшегезне бӨтенлəй тəмамлап бетерегез. Шуннан соң сӨйлəшербез.
23. Сезне сорыйлар.
- Равил əфəнде, Сезне сорыйлар.
- Кем?
- Бер иптəш.
- Ул кайдан?
- Уфадан.
- əйтегез, керсен. Мин аны кӨтəм.
24. Сезгə комачауламадыммы?
- Ярыймы?
- Керегез.
- Мин сезгə комачауламадыммы?
- Юк-юк. Рəхим итегез.
- Миңа бер хат килде. Ул - испан телендə, тəрҖемə итəргə кирəк иде.
- əйдəгез, карап карыйк.
25. Мин сезгə комачауламыйммы?
- Мин сезгə комачауламыйммы?
- Һич юк. Оялмагыз, əйтегез. Сез миңа Һич тə комачауламыйсыз.
- Рəхмəт…
26. Сез белмисезме, Шамил кайда икəн?
- Сез белмисезме, Шамил кайда икəн?
- Ул кҮрше бҮлмəдə.
- Мин аннан карадым, ул чыккан.
- Алайса, белмим шул.
27. Сезнең вакытыгыз булырмы икəн?
- Исəнмесез!
- Рəхим ит, Рəйсə! Ни йомыш?
- Сезнең вакытыгыз булырмы икəн, Котдус ага. Бер соравым бар иде.
- Тыңлыйм, Рəйсə.
28. Тулай торакта.
- Ярыймы, Лəйсəн?
- Керегез. Мин менə шунда яшим.
- БҮлмəгез бик матур. Якты. Чиста. Бу сезнең китаплармы?
- əйе. арагыз. Мин чəй куям.
- Рəхмəт.
29. Мин аңа охшаганмы?
- Бу - минем əнием. Мин аңа охшаганмы?
- əйе, бик тə. Бигрəк тə кҮзең, чəчең. ə бу кем?
- Бу - минем абыем. Ул əтиемə охшаган.
30. Мин дə сезнең белəн!
- Сез кая? Киногамы?
- əйе.
- Мин дə сезнең белəн. Ярыймы?
- əлбəттə. əйдə, киттек.