— Кінь злаваць. Я гэта проста так.
— Я таксама проста так, — сказаў Джоўд. — Стараюся жыць ціха, нікога не крыўдзіць. — Ён змоўк, паглядзеў на сухія палі, на змардаваныя спёкай купкі дрэў, што віднеліся ўдалечыні скрозь гарачае паветра. Тады дастаў з бакавой кішэні капшук і паперу і скруціў цыгарку — між каленяў, там не так цягнула ветрам.
Шафёр жаваў сківіцамі мерна і задумліва, як карова. Ён моўчкі чакаў, калі згладзіцца ўражанне ад таго, што было сказана, і ледзь толькі пачуццё няёмкасці рассеялася, сказаў:
— Хто не сядзеў цэлымі днямі за рулём, той не ведае, што гэта такое. Гаспадары не дазваляюць браць спадарожнікаў. Вось і ганяеш з канца ў канец адзін, як пракляты, калі не хочаш нарвацца на звальненне. А з табой я, чаго добрага, нарвуся.
— Цаню, — сказаў Джоўд.
— Некаторыя хлопцы ў дарозе чорт што вырабляюць. Адзін, паверыш, вершы складае, каб хутчэй ішоў час. — Ён крадком глянуў на Джоўда, ці не зацікавіць яго такое незвычайнае паведамленне. Джоўд маўчаў, утаропіўшыся на дарогу, на белую дарогу, што бегла ўдалячынь мяккай хвалістай лініяй па ўзгорках. Не дачакаўшыся адказу, шафёр пачаў гаварыць далей: — Адзін яго верш я крыху памятаю. Там пра яго самога і двух яго прыяцеляў — раз'язджаюць па свеце, п'янствуюць, дэбашыраць. Шкада, не магу ўсё пераказаць. Ён там такіх доўгіх слоў накруціў, сам гасподзь бог не разбярэцца. Памятаю толькі адно месца: «Нам раз стрэўся афрыканец, у яго пратуберанец, нібы хобат у слана». Пратуберанец — гэта выступ такі. Ён сам мне ў слоўніку паказваў. Ні на момант са сваім слоўнікам не расставаўся. Пад'едзе да закусачнай, закажа кавы з пірагом, а сам уткнецца носам у слоўнік. — Шафёр замаўчаў. Гаварыць аднаму так доўга было не вельмі прыемна. Краем вока ён глянуў на пасажыра. Той сядзеў моўчкі. Шафёру стала ніякавата, і ён зрабіў яшчэ адну спробу ўцягнуць Джоўда ў гутарку. — Ты чуў ад каго-небудзь такія даўжэзныя словы?
— Ад прапаведніка, — адказаў Джоўд.
— Проста шалееш, калі чуеш такія слоўцы. Прапаведнік — справа іншая, з ім лясы тачыць не будзеш. Наогул, злосць бярэ, калі так гавораць, але хлопец той быў весялун. Усе ведалі, што ён смехам гэта робіць, а не дзеля выхвальства: вось які я разумны! — Шафёр супакоіўся — цяпер, прынамсі, пасажыр яго слухаў. Ён зрабіў круты паварот, ажно шыны віскнулі. — Вось я і кажу, — працягваў ён гаварыць, — некаторыя хлопцы немаведама якія штукі адпальваюць. Даводзіцца. Здурэць можна — сядзіш увесь час адзін, і толькі дарога перад вачамі мільгае. Пра вадзіцеляў грузавікоў балбочуць, нібыта яны толькі і робяць, што жаруць. Ездзяць з аднаго бара ў другі і булачкі з катлетамі ядуць.
— І днююць і начуюць у барах, — уставіў Джоўд.
— Прыпынкі мы, вядома, робім, але не дзеля таго, каб есці. Нам есці рэдка калі хочацца. Едзеш-едзеш — абрыдне дарэшты. Спыняцца можна толькі каля бараў, а раз ужо спыніўся, дык трэба што-небудзь заказаць. Пачэшаш язык з дзяўчынай за стойкай, папросіш кубак кавы, пірага кавалак. Трохі адпачнеш. — Шафёр паволі жаваў гумку, падпраўляючы яе языком.
— Цяжка вам даводзіцца, — абыякава прамовіў Джоўд.
Шафёр падазрона зірнуў на пасажыра — у яго словах яму пачулася насмешка.
— Вядома, нялёгка, — раздражнёна сказаў ён. — Здаецца, што тут такога: адседзеў за абаранкам свае восем, дзесяць ці чатырнаццаць гадзін у дзень — і ўсё. Але дарога табе ў душу ўядаецца. Даводзіцца нешта рабіць. Хто спявае, хто насвіствае. Радыёпрыёмнікі ставіць кампанія не дазваляе. Некаторыя бяруць з сабой бутэльку, але гэты сорт людзей у нас доўга не трымаецца. — Крыху фанабэрліва ён дадаў: — Я ў дарозе ніколі не п'ю.
— Ніколі? — перапытаў Джоўд.
— Ніколі! Трэба ў людзі выбіцца. Задумаў я паступіць на завочныя курсы. Механікам буду. Справа няцяжкая. Сядзі сабе дома ды вучыся, урокі лёгкія. Я гэта сур'ёзна надумаў. Тады ўжо не буду вадзіць грузавікі. Няхай іх хто іншы водзіць.
Джоўд дастаў з бакавой кішэні пляшку віскі.
— Можа, глынеш, хочацца ж? — падражніў шафёра Джоўд.
— Не, слова даў. І не дакрануся. Што-небудзь адно: альбо піць, альбо вучыцца.
Джоўд адкруціў каўпачок, два разы пацягнуў з рыльца, зноў закрыў бутэльку і засунуў яе ў кішэню. Па кабіне разліўся моцны і рэзкі пах віскі.
— Ты ўвесь нейкі ўзбуджаны, — сказаў Джоўд. — Што з табой — дзяўчыну завёў?
— Гэта само сабой. Але галоўнае — трэба ў людзі выбівацца. Свае мазгі я даўно ўжо трэнірую.
Ад віскі Джоўд адчуў сябе вальней. Ён скруціў яшчэ адну цыгарку і запаліў.