Донна Анна нечакана адштурхоўвае дона Атавіа і ў паўтрызненні патрабуе, каб яе пакінулі і далі ёй памерці.
Нельга сказаць, што бацька быў на Віцькавым баку. Калі сын на нейкіх сямейных сходках увязваўся ў палітычныя дыскусіі, бацька імкнуўся яго асадзіць і выпраўляў «займацца агітацыяй у іншае месца». Палітыка ва ўсіх яе колерах і адценнях была ў сям'і табу, а чаму ён не хоча яе абмяркоўваць, бацька не прызнаваўся. Можа, таму, што меў у свой час праблемы праз уласнага старэйшага брата, якога на некаторы час нават накіроўвалі на пасяленне. Можа, таму, што з надыходам гістарычных часоў брат з савецкага дысідэнта імгненна ператварыўся ў нацыянальнага патрыёта і грузіў яго сваімі ідэямі. Дзядзька, дарэчы, стаў для Віктара сапраўдным гуру.
Бацька з малодшым сынам часта сварыліся, але не праз адрозныя палітычныя погляды. Сын спрабаваў зразумець, чым дыхае ягоны татуля, але ж татуля пазбягаў любой размовы такога кшталту, тоячы словы і думкі свае. Маўляў, я не з табой, але і не супраць цябе. Ідэйна прасунутаму хлопцу кшталту Віктара Грынкевіча прасцей было б мець бацьку, які штодня прачынаецца з думкай пра сваю добрую пенсію ды тое, што няма вайны і гэта добра. На такога, прынамсі, было б за што злавацца. Але ж Андрэй Аляксандравіч Грынкевіч успрымаў захапленні свайго малодшага нашчадка з абыякавасцю сценкі, па якой б'юць на трэніроўцы тэніснымі мячыкамі.
І так доўжылася пяць гадоў, пакуль Віцька не скончыў універсітэт і не выйграў грын-кард. Ён тады перажываў тое, што сам назваў «экзістэнцыяльным крызісам». Да восені 2001 года брат яшчэ на нешта спадзяваўся, а недзе ў верасні вельмі спантанна вырашыў скарыстацца сваім выйгрышам і падаўся за акіян.
Амаль адразу пасля яго ад'езду ў Андрэя Аляксандравіча здарыўся другі інфаркт, пасля якога ён стаў больш эмацыйным. Можна нават сказаць, што бацьку нібы падмянілі. Цяпер яму хацелася як мага болей камунікаваць з дзецьмі, пра нешта з імі спрачацца, нешта ім даводзіць. І такая ўвага для дзяцей была невыноснай. На бяду сваіх сыноў, бацька з ягоным інжынерскім мінулым выявіўся надзвычай здольным да вывучэння камп'ютара і хутка пасябраваў з інтэрнэтам. Цяпер ён ці не штодня выхопліваў дзяцей з глабальнага павуціння — усяго толькі каб загрузіць іх сваімі філасофскімі развагамі. Пасля браты часта абмяркоўвалі гэтыя развагі міжсобку і так і не маглі прыйсці да пэўнага разумення, што бацька хацеў ім сказаць. Што тут паробіш — наступствы інфаркту.
Калі дзеці ігнаравалі бацьку, іх пачынала дапякаць маці. Праўда, яна баялася камп'ютарных мышэй горай за жывых: яна мела музычнае мінулае. Перыядычна бацька трапляў у лякарню са стэнакардыяй, і тады маці, пераляканая, нібы яе пакінулі на бязлюднай выспе, абрывала тэлефон старэйшага сына. Званіць у Расію было танней, чым у Амерыку, і менавіта з гэтай прычыны Аляксей стаў для маці сямейным псіхолагам.
Ён яе шкадаваў і таму вельмі часта завісаў з ёй на тэлефоне на гадзінкі дзве. І гэтыя дзве гадзінкі заўсёды былі прысвечаныя ейным страхам за бацьку, а пасля — навінам пра сваякоў і суседзяў. Нарэшце, калі маці амаль цалкам супакойвалася, яна пачынала цікавіцца справамі сына. Але і тут яна абмяжоўвалася дзвюма асноўнымі тэмамі: «калі ты ўжо ажэнішся» і «як шкада, што ты кінуў тады фартэпіяннае».
На першую тэму Грынкевіч заўсёды разважаў лёгка і з гумарам. Другая тэма яго раздражняла болей за гук ад крышэння пенапласту. Але ён трымаў сябе на аброці, пакуль мама марыла пра тое, чаго ўжо ніколі не можа быць. З тым жа поспехам можна пісаць мэйлы да нябожчыка без спавешчання аб прачытанні ды прызначаць яму спатканне на тым самым месцы ў той самы час. Ёй патрэбныя былі такія мары: Данута Фларыянаўна была вельмі рамантычнай жанчынай.
Грынкевіч увогуле даўно замірыўся з усімі дзівацтвамі сваіх таты і мамы, бо меў рацыю той, хто сказаў: любоў да бацькоў вымяраецца ў кіламетрах. А што яны абое крыху дзеўбанутыя, дык гэта нават і добра. Як сам бываеш на добрым падпітку, то з бацькам нават і прыкольна бывае паразважаць у скайпе пра родную зямлю. Пад старасць у Андрэя Аляксандравіча прачнуўся вельмі спецыфічны патрыятызм, які немагчыма было зразумець.
— Сынок, ты павінен прыехаць. Ён вельмі хоча бачыць вас абодвух. Вельмі. Ведаеш, яму напраўду складана. Ён такі знерваваны стаў. Мне кардыёлаг кажа, што не ведае, на чым тое сэрца трымаецца. Па вялікім рахунку, яму трэба рабіць аперацыю. Сур'ёзную аперацыю. Але ён упёрся і не хоча ісці пад нож. Можа, вы з Віцем прыедзеце, пагутарыце з ім. Мужык жа ж яшчэ нестары, толькі шэсцьдзясят спаўняецца.
Грынкевіч чуў у слухаўцы напружанае дыханне, у якім хаваліся ўсхліпы. Таму ён прамовіў:
— Добра, мама, я прыеду. Як вы там увогуле?
Увогуле яны былі нішто сабе. У аднаго са свая-
коў нарадзіўся сын, а другая сваячка будуе кватэру. Бульбу на лецішчы сёлета пажэрлі каларады, а камплект плытак з Рыхтарам прыйшоўся маці да сэрца. Прэм'ера... Ой, ну зразумела ж, мама віншуе сына з пастаноўкай. Можа быць, яны з бацькам прыедуць у N.
— Ты беражы сябе, сынок, не загружайся працай. І не куры так шмат. Здароўе ж у цябе, сам ведаеш. Цябе ж у войска не бралі нават тады, калі бралі ўсіх без разбору.
— Карацей, буду выдзіраць пару дзён у лістападзе, можа атрымаецца, — зусім вырачаным тонам рэзюмаваў сын.
— Лёша!..
— Усё добра, мама.
Размову ён сяк-так скончыў, супакоіўшы маці і нагаварыўшы ёй шмат цёплых словаў. Проста выдатна, падумаў ён, што мама не карыстаецца камп'ютарам. А то лазіла б у пошту ды ў скайп, паку ль бацька гуляе з сабакам.
Донна Анна ў амаль апантаным стане, дон Атавіа зноў яе супакойвае, тады яна нарэшце цалкам вяртаецца ў свядомасць і просіць у жаніха прабачэння. Яна кажа, што цяжка пакутуе праз смерць бацькі. Тады дон Атавіа кажа, што цяпер ён будзе ёй апірышчам і заменіць бацьку.
Грынкевіч дастаў з заплечніка партытуру: яго асабліва зацікавіў танальны план оперы. Дуэт донны Анны і дона Атавіа напісаны ў рэ міноры, як і тэма Камандора з уверцюры. Прысягаючы помсціць, яны як быццам апелююць да той самай халодна-аб'ектыўнай усясветнай справядлівасці. Гэта танальнасць лёсу, танальнасць Ананкэ.
Ірына тым часам нарэшце ўсцешыла яго адзінай СМС у адказ на цэлы пачак паведамленняў: «Былая вакалістка? Барані нас Бог ад чарговай безгалосай дуры. Будзе разводзіць дзікія мізансцэны і потым казаць: я ж сама вучылася, я ведаю, што так спяваць зручна!».