37
Hape, Emset, Duamutf i Quebhsneuf, właśc.: Hapi, Imset, Duamutef, Kebehsenuf – w mit. egipskiej czterej synowie Horusa sprawujący pieczę nad organami ciała zmarłego. Przed mumifikacją ciała wyjmowano z niego wnętrzności, które balsamowano i składano w urnach, każdy organ w osobnej (tzw. urny kanopskie). Imset opiekował się wątrobą, Hapi płucami, Duamutef żołądkiem, zaś Kebehsenuf jelitami. Każdy z tych bogów opiekuńczych był z kolei chroniony przez jedną z bogiń: Izydę, Neftydę, Neit i Selkit. Od czasów Nowego Państwa często pokrywy każdej z urn zdobiono głową odpowiedniego boga: głowa ludzka symbolizowała Imseta, głowa pawiana Hapiego, głowa szakala Duamutefa, głowa sokoła Kebehsenufa. [przypis edytorski]
38
Tot, właśc. Thot – egipski bóg księżyca, panujący nad czasem. Wynalazca pisma i kalendarza, według mitów stworzył też astronomię, astrologię, matematykę, geometrię, medycynę oraz rytuały religijne i magiczne. Bóg wiedzy i mądrości. Opiekun skrybów i lekarzy. Przedstawiany jako człowiek z głową ibisa, jako ibis lub pawian. [przypis edytorski]
39
szklanny – dziś popr.: szklany. [przypis edytorski]
40
Tumu a. Atum – bóg stwórca, bóstwo solarne powiązane z Re. [przypis edytorski]
41
Izis a. Izyda – w mit. egipskiej siostra Neftydy, Ozyrysa i Seta. Żona Ozyrysa, matka Horusa. Patronka macierzyństwa, rodziny, sztuki i magii. Na trumnach często przedstawiana w parze z siostrą, Neftydą, jako uskrzydlone postacie broniące zmarłego. [przypis edytorski]
42
Nefthys (gr.) – dziś popr.: Neftyda, siostra Izydy, Ozyrysa i Seta. Według tradycji żona Seta. Pomogła siostrze w poszukiwaniach części ciała Ozyrysa. Po jego powtórnej śmierci i objęciu przez niego władzy nad światem pozagrobowym stała się boginią Zaświatów, opiekunką zmarłych. W rytuałach pogrzebowych występuje na ogół w parze z siostrą, Izydą. [przypis edytorski]
43
Selkit – egipska bogini-skorpion, broniąca przed jadowitymi żądłami skorpionów i ukąszeniami węży oraz lecząca zatrute rany. Przedstawiana jako kobieta ze skorpionem na głowie lub jako skorpion. Obok Izydy, Neftydy i Neit, jedna z czterech bogiń strażniczek sarkofagu. [przypis edytorski]
44
Sibu (daw. błędne odczytanie), właśc. Geb – bóg ziemi, patron roślinności. Syn boga powietrza Szu i bogini wilgoci Tefnut. Brat i mąż bogini nieba Nut, ojciec Izydy, Neftydy, Ozyrysa i Seta. Przedstawiany jako leżący mężczyzna o ciele pokrytym zielenią. [przypis edytorski]
45
Boki jego to dwa pióra Amona, grzbiet jest kością pacierzową Sibu, zaś brzuch jest bogiem Nue – Maspero [Gaston Maspero (1846–1916), fr. egiptolog. Red. WL]. [przypis autorski]
46
Dano mi usta […] robię to, co mi nakazano w Memfis – autentyczne. [przypis autorski]
47
O serce moje […] nie daj złego świadectwa w dzień sądu – autentyczne. [przypis autorski]
48
Jestem ten, któremu żaden bóg nie stawia przeszkód […] podajcie mi rękę, gdyż będę jednym z Was – Księga Zmarłych. [przypis autorski]
49
Władcy prawdy […] Jestem czysty – rozdział 75 Księgi Zmarłych. Jest to jeden z najwznioślejszych dokumentów, jakie zostawiła starożytność. [przypis autorski]
50
Wiedz o tym, że posiadając tą księgę, będziesz należał do żyjących […] nikt nie będzie miał władzy nad tobą – Księga Zmarłych. Rozdz. 148. [przypis autorski]
51
interesa – dziś popr. forma: interesy. [przypis edytorski]
52
dokumenta – dziś popr. forma: dokumenty. [przypis edytorski]
53
kosterstwo (daw.) – hazard; częste granie w kości lub w karty, rujnujące grającego lub nieuczciwe. [przypis edytorski]
54
dwadzieścia procentów – dziś popr.: dwadzieścia procent. [przypis edytorski]
55
Hator, właśc. Hathor – egipska bogini nieba, miłości i radości. Żona Horusa z Edfu, utożsamiana z Izydą. Przedstawiana jako krowa lub kobieta z krowimi rogami. [przypis edytorski]
56
bożnica (daw.) – świątynia. [przypis edytorski]
57
Astarte a. Asztarte, hebr. Astoreth – zachodniosemicka bogini miłości, płodności i wojny, królowa niebios, utożsamiana z mezopotamską boginią Isztar. [przypis edytorski]