ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΥΟ
Καμικάζε
«Είμαι ο σοφότερος εν ζωή άνθρωπος, γιατί ξέρω ένα πράγμα, και αυτό είναι ότι δεν ξέρω τίποτα».
– Σωκράτης
Πριν από μερικά χρόνια, ενώ περπατούσα σ' έναν χαοτικό και καταθλιπτικό δρόμο της Αντίς Αμπέμπα στην Αιθιοπία, η θέα μιας αδύναμης έφηβης μητέρας και ενός κοιμισμένου βρώμικου παιδιού τυλιγμένου στην πλάτη της με ένα μικρό κομμάτι ύφασμα μετέφερε αμέσως στο μυαλό τη νοητή μου ήττα «Βατερλώ» στο Διεθνές Αεροδρόμιο Κενιάτα στο Ναϊρόμπι. Ήταν τότε που μου κατέβηκε – Εύρηκα! Ακόμα, εκείνη την ημέρα, ήμουν πολλά έτη μακριά από το διερευνητικό ρόλερ κόστερ για να διατυπώσω μια θεραπεία για την αποσύνθεση των κοινωνικών τάξεων που βασανίζει κάθε κοινωνία.
Μετά από αυτό, επένδυσα χρόνο, χρήματα και ενέργεια για να αποκτήσω μια πραγματική αίσθηση των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι άνθρωποι σε όλο τον κόσμο. Για το σκοπό αυτό, η Τάρα και εγώ ταξίδεψαμε όσο μπορούσαμε, διαβάζαμε άφθονα και κολλούσαμε για ώρες στην οθόνη της τηλεόρασης να παρακολουθούμε ντοκιμαντέρ. Μια από τις σταυροφορίες μου μας οδήγησε στην Υποσαχάρια και την Ανατολική περιοχή της Αφρικής (SSEA), και εντυπωσιαστήκαμε από τις πολλές προκλήσεις της περιοχής, οι οποίες ξεπερνούν τα γεωγραφικά όρια. Το κυρίαρχο χαρακτηριστικό της SSEA είναι ένα εξωτικό μάμπα με δύο κεφάλια: διαφθορά και καταστολή. Μπορείτε να κατηγορήσετε τις δυσλειτουργικές κυβερνήσεις της περιοχής, οι οποίες ουσιαστικά χρησιμοποιούνται ως συσκευή για την εδραίωση της εξουσίας και του πλούτου μέσα σε λίγες οικογένειες. Εν ολίγοις, οι δημόσιες υπηρεσίες στην περιοχή αυτή είναι ένα καταστροφικό αστείο.
Υπάρχουν πολλά δάχτυλα που επισημαίνουν το οργανωμένο χάος της SSEA. Αυτές οι αβυσσαλέες πρακτικές διαχείρισης προκύπτουν είτε από το σχεδιασμό των κρατών της SSEA είτε τους επιβάλλονται από το εξωτερικό, όπως υποψιάζομαι, για να παρεμποδίσουν τόσο την εσωτερική όσο και την περιφερειακή ανάπτυξη. Κατά την περιήγηση σε διάφορες πόλεις στο δυτικό ημισφαίριο, παρατήρησα την ίδια γάγγραινα που βρήκα στις χώρες της Αφρικής ή της Λατινικής Αμερικής. Σοβαρά, θα νομίζετε ότι το κράτος του Ιλλινόις ήταν στη Νιγηρία όταν ο πρώην Κυβερνήτης Rod Blagojevich μπήκε πίσω από της φυλακής τα σίδερα για την απόπειρα να πουλήσει τον σαραντακοστό τέταρτο Πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών, τον Μπαράκ Ομπάμα, την πρώην έδρα του γερουσιαστή. Οι χώρες BRIC ανέφεραν σκάνδαλα επικής αναλογίας. Δεν είμαι μεγάλος οπαδός του ποδοσφαίρου, αλλά περίμενα ότι οι βραζιλιάνοι εργολάβοι θα χλεύαζαν το Παγκόσμιο Κύπελλο ποδοσφαίρου του 2014, με υπερτιμημένα γήπεδα και γέφυρες που κατέρρευσαν πριν και κατά τη διάρκεια της ιερής γιορτής. Τι να πει κανείς για το σκάνδαλο στη νότια πόλη Hengyang της Κίνας που προκάλεσε την παραίτηση σχεδόν όλων των ηγετών του Λαϊκού Κογκρέσου της πόλης; Η επικράτηση της κακοδιαχείρισης των πόρων και η μαλθακότητα των ηγετών έχουν οδηγήσει σε παγκόσμια άνευ προηγουμένου επίπεδα χρηματοοικονομικών αποβλήτων.
«Μια περιστασιακή βόλτα στο φρενοκομείο δείχνει ότι η πίστη δεν αποδεικνύει τίποτα».
– Βίλχελμ Νίτσε
Κατά τον γύρο μου στον κόσμο των φτωχών, συνάντησα φοιτητές που ήταν αφοσιωμένοι στις σπουδές τους και ήσαν έτοιμοι ή ετοιμάζονταν για ταξίδια με ιερό σκοπό για να κάνουν το βιογραφικό τους πιο πικάντικο ή να αυξήσουν τις πιθανότητές τους να γίνουν δεκτοί σε ένα αναγνωρισμένο ανώτατο εκπαιδευτικό ίδρυμα. Έχω συλλάβει τον εαυτό μου απέναντι σε όμορφες εικόνες Άλφα κατηγορίας διασημοτήτων, ή ενός εκπροσώπου φιλανθρωπίας, ο οποίος θέλησε εις βάθος να «σώσει τον λαό» (αν και μερικές φορές τα ζώα περισσότερο από τον λαό). Η τρέλα δεν είναι τίποτα σε σύγκριση με τις μεταπτυχιακές σπουδές για την εμπλοκή του κοινού ή την οικονομική ανάπτυξη που βρήκα στην καλύτερη πλευρά του πλανήτη, όπου συνάτησα αφελείς χαρακτήρες που θεωρούν τους εαυτούς τους ως θαυματουργούς εργάτες και ευεργέτες χωρών του τρίτου κόσμου. Όσο ταλαντούχοι και αν είναι αυτοί οι άνθρωποι, τα ελαττώματα στην εννοιολογική τους προσέγγιση είναι η φανατισμένη άποψη των προκλήσεων και των αναγκών των λιγότερο ανεπτυγμένων εθνών. Βασίζουν τα μοντέλα ανάπτυξής τους στο βαθύ ριζωμένο πάθος για τον Καπιταλισμό και την αίσθηση της πολιτιστικής υπεροχής. Αυτή η νοοτροπία μου θύμισε τον αφορισμό: «εάν το μόνο εργαλείο που έχετε είναι ένα σφυρί, όλα αρχίζουν να μοιάζουν με καρφί».
Τι είναι πιο επικίνδυνο για τα φτωχά έθνη από τους έξυπνους δυτικούς; Οι μετανάστες από τις ξεχασμένες χώρες του Θεού, υποδουλωμένοι εθελούσια και αξιολάτρευτα συμμορφωμένοι με τα καθεστώτα, με τη μικρή πρόσβαση στις σύγχρονες ανέσεις και το δυτικό γούστο που έχουν αποκτήσει, οι οποίοι τολμούν να φωνάζουν ότι η ζωή ανά δολάριο την ημέρα είναι «ακριβώς όπως είναι» στις χώρες καταγωγής τους. Βρήκα μια μεγάλη συγκέντρωση αυτών των ανόητων ατόμων στην Αγγλία, που η εκτίμηση του Ένγκελς για τις συνθήκες διαβίωσης μόλις πριν από έναν αιώνα έστειλε ρίγη στη σπονδυλική μου στήλη.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες, που δεν ήταν πολύ καιρό πριν, ένας βόθρος με μια σάπια δυσοσμία ρατσισμού, σεξισμού και φανατισμού (η δυσωδία εξακολουθεί να παραμένει στον αέρα). Τέλος, εάν είστε ένας από εκείνους τους πιθήκους από ένα καταπιεστικό αυταρχικό καθεστώς το οποίο περπατά κάτω από φωτισμένους δρόμους στη δύση, ενθουσιασμένος από την εθιστική αίσθηση της προστασίας και της ελευθερίας, και όμως έχει σταθερή πεποίθηση ότι τα αναπτυσσόμενα έθνη χρειάζονται έναν «ισχυρό άνθρωπο» για ειρήνη και ανάπτυξη. Πριν διαβάσετε το υπόλοιπο βιβλίο, μετανοήστε.
Πρέπει να σημειωθεί ότι, καθ 'όλη τη διάρκεια του χρόνου, μια κυρίαρχη κοινωνία έφερε πάντα το κύρος του καθεστώτος «εξαιρετικότητας». Θα επικροτούσα αυτή την τόλμη και την επίδειξη ταλέντου αν οι οικονομολόγοι τους αναλάμβαναν τις ηγετικές αρμοδιότητες να αναλύσουν με ακρίβεια τον κόσμο και, συνεπώς, να συνταγογραφήσουν αποτελεσματικές παρεμβάσεις που θα μας ανέβαζαν όλους.
Η πρόθεση τόσο των σοσιαλιστικών όσο και των καπιταλιστικών εθνών ήταν να παγκοσμιοποιήσει την επιρροή της και την αφοσίωσή της. Σοσιαλισμός με τον πολιτικό μιλιταριστικό τρόπο, ενώ ο καπιταλισμός επιλέγει να το κάνει με επιχειρηματική ηγεμονία. Η παγκοσμιοποίηση ωφέλησε τη σοσιαλιστική επιχείρηση εξίσου το ίδιο όσο και την καπιταλιστική προσπάθεια. Για τους Χειμερινούς Ολυμπιακούς του 2014 στο Σότσι οι γειτονιές έλαβαν τα πρώτα τους συστήματα αποχέτευσης και τρεχούμενο νερό, 100 χρόνια μετά τη μεγάλη σοσιαλιστική νίκη στην Αγία Πετρούπολη. Σε συγκλονιστική ομοιότητα, μεγάλες περιοχές καπιταλιστικών εθνών στα δυτικά ημισφαίρια, τόσο στο βορρά όσο και στο νότο, έχουν μεγάλους πληθυσμούς σε όχι τόσο ανόμοιες καταστάσεις. Και όλο αυτό συμβαίνει ενώ στην Αγία Πετρούπολη και τη Μόσχα απολαμβάνουν χρυσαφένια έπιπλα μπάνιου που μπορούν να συναγωνιστούν μόνο με εκείνα στο Παρίσι, στο Λονδίνο, στη Νέα Υόρκη και στο Λος Άντζελες.
Ενώ οι σοσιαλιστές αθλητές απολαμβάνουν όλα τα οφέλη των ένδοξων και πλούσιων όπως και οι ομοίοι τους που προέρχονται από τη δύση, οι δυτικοί αθλητές που στο ξεκίνημα τους ήταν ξυπόλυτοι τώρα κοιμούνται σε παλάτια που κάνουν τα εθνικά ανάκτορα της Αφρικής, της Ασίας και της Καραϊβικής να φαίνονται ασήμαντα.
Τι έχουμε τώρα; Ένα συνολικό αχνιστό παγκόσμιο χάος όπου η αποτελεσματικότητα ως προς το κόστος και το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν (ένας τρελός τρόπος μέτρησης της βελτίωσης της ζωής των πολιτών) βρίσκονται στο επίκεντρο των πρωτοποριακών πρωτοβουλιών. Πρέπει να υπογραμμίσω την κατάχρηση της δικαιολογίας, «παγκοσμιοποίηση», καθώς έχει προσθέσει στοιχεία εύρους και ταχύτητας στο μείγμα. Τι να πούμε για την ανθρωπότητα όταν, ξανά και ξανά, τα ηγετικά έθνη κλείνουν τα μάτια στην επιβολή απάνθρωπων πρακτικών, η οποία ήταν η δουλεία κατά τους προηγούμενους αιώνες και τώρα προστίθεται στο φορτίο η αυτολύπηση, εφόσον τους ωφελεί;