Згадаўшы маці, Васіль пракаўтнуў халодны камяк, што знянацку падступіў да горла, рашуча пашыбаваў па полі туды, дзе стаяў шыхт высокіх бярэзін, на якіх трывожна гарлалі гракі, і дзе бегла вясковая праселіца.
Машыны па той праселіцы ездзілі зрэдку, але Васілю пашанцавала. Не паспеў узысці на ўзбочыну, як з-за павароткі выехала, уздымаючы страшэнную пылюку, «лятучка» тэхдапамогі.
Ён са стогнам залез у навылёт прапыленую кабінку, кіўнуў на знак падзякі маладому кіроўцу.
Настрою не было. Панурыўшы голаў, Васіль невідушча глядзеў на дарогу і слухаў выццё рухавіка то жаласлівае на падёме, то абуранае, калі машына каціла з гары. Нечакана рука намацала цупкія даляры ў кішэні, і добры настрой вомігам апанаваў душу.
«Ох і напюся я сёння», бязгучна прашаптаў пасажыр і ўжо вясёлымі вачыма зірнуў на кіроўцу. Той у адказ падміргнуў, запытальна тузануў падбароддзем, паказваючы на вышыванку.
Што гэта ў вас за прыкід?
Канцэрт даем для працаўнікоў вёскі, ды баян дома забыў, прамовіў Васіль і далей, аж да самага горада, яны ехалі моўчкі.
Помнік літары «Ў»
Раніцай мяне, як заўсёды, абуджае ляскатанне лыжкі аб місу. Гэта бацька есць крупнік. Я пацягваюся і міжволі наструньваю слых.
На кухні гучна тахкаюць ходзікі, а маці, па старой завядзёнцы, распавядае бацьку што цікавага надарылася ў наваколлі.
У Насты карова на цвік наступіла. Прабіла нагу і ў поле не пайшла. Стаіць во ля хаты, да плоту прывязаная. А Музалёў учора так напіўся, што заснуў на лаўцы. Мужыкі ў хату на руках заносілі.
Маці бразгае талеркамі і пасля паўзы пытаецца:
Куды сёння?
На станцыю паедзем. Загадалі літары зрэзаць.
Якія літары?
Жалезныя, з назвай станцыі. Гэтыя зрэжам, а новую шыльду павесім.
Матчын цень, які сюд-туд прабіваецца праз дзвярную пройму ў пакой, застывае ў нерухомасці.
А што ж гэта так прыгожа зрабілі, і на табе прыбіраюць.
Загадалі па ўсёй Віцебскай вобласці старыя надпісы прыбраць і стандартныя павесіць, выгукнуў бацька ўжо дарэшты незадаволеным голасам. Дай ты паесці, далібог.
Ды еш ужо, таксама незадаволена азываецца маці і, уздыхнуўшы, падаецца на двор.
Год таму чыгуначную станцыю, што стаіць на ўскрайку вёскі, цалкам перабудавалі. Раней будынак быў прысадзісты, непрыгожы. А цяпер глядзіцца як на малюнку. І назву зрабілі з цёмнай бляхі: кожная літара на двух жалезных шпянях трымаецца. Называецца станцыя як і вёска Доўжа, і там за літарай «Ў» ластаўкі гняздо зрабілі. І што ж цяпер? Бляшаныя літары адрэжуць і гняздо знішчаць?
Бацька апошнім разам шкрабае лыжкай, выпівае конаўку заўсёднага малака, поўнячы кухню зычнымі глыкамі, і таксама падаецца з хаты. Праз колькі хвілін ягоны «Беларус», чхнуўшы дзеля парадку, лагодна завуркатаў, потым абурана загуў і неўзабаве аціх на другім канцы вуліцы.
Ліпеньскае сонца вісіць амаль над галавою і ладна прыпякае. Усё наўкол занямела: нават конікі змарыліся стракатаць і да часу стаіліся ў траве. Ды што там конікі! Нават пеўняў не чуваць: пашыліся пад кусты і купаюцца ў сухім пыле. І ластаўкі, што лётаюць над станцыяй, таксама не пішчаць. Як я заўважыў, яны ўжо не залятаюць, як раней, у сваё котлішча, якое зляпілі за літарай «Ў». Відаць, птушаняты кагадзе вывеліся, і гэта лагодзіць душу.
Паветра працятае густым пахам чыгункі; пах гэты захрас у носе і ад яго злёгку кружыцца галава і цягне на сон. І толькі пры ветрыку, які раз-пораз павявае ад боку станцыі і лашчыць тонкімі струменямі спіну, свядомасць праясняецца і я прыслухоўваюся, намагаючыся пачуць грукат бацькавага трактара. Але наўкол ціха, і толькі нейкі малады пеўнік каротка і здушана кукарэкнуў непадалёку.
Я ляжу на штабелі прагнілых шпал, якраз насупраць станцыі, падставіўшы спіну гарачым сонечным промням. Ветрык казыча лапаткі, і здаецца, што разам з ветрыкам ляціць і час некуды ў бок жытнёвага поля, што жоўтай плямай раскінулася за чыгункай.
Нечакана густое паветра працінае зумклівы званок, які перабівае заклапочаны вокліч: «Алё!» Вакно дзяжурнай па станцыі разнасцежана, і мне чутна кожнае яе слова.
Не, яшчэ не прыязджалі! гукае дзяжурная дзябёлая цётка ў чырвонай фуражцы. Колькі часу яна маўчыць слухае, відаць, суразмоўніка, потым вытыркаецца з ваконнай проймы і голасна прамаўляе: Едуць!
Цяпер і я чую, як удалечыні стрымана тарахціць бацькаў «Беларус». Вынырнуўшы з-за рогу станцыйнага будынка, трактар з пачэпленым да яго вазком хвацка выязджае на перон і спыняецца. У вазку сядзяць два рамонтнікі ў памаранчавых робах. Бацька не адразу глушыць рухавік штосьці там поркаецца ў кабінцы, і рамонтнікі па чарзе спускаюць на зямлю жалезныя драбіны, «балгарку», электрадрыль і вялізны скрутак кабелю.